برای از شروین حاجی پور

برای توی کوچه رقصیدن
برای ترسیدن به وقت بوسیدن
برای خواهرم خواهرت خواهرامون
برای تغییر مغزها که پوسیدن
برای شرمندگی برای بی پولی
برای حسرت یک زندگی معمولی
برای کودک زباله‌گرد و آرزوهاش
برای این اقتصاد دستوری
برای این هوای آلوده
برای ولیعصرو درختای فرسوده
برای پیروز و احتمال انقراضش
برای سگ‌های بی‌گناه ممنوعه
برای گریه‌های بی‌وقفه
برای تصویر تکرار این لحظه
برای چهره‌ای که میخنده
برای دانش آموزا برای آینده
برای این بهشت اجباری
برای نخبه‌های زندانی
برای کودکان افغانی
برای این همه برای غیر تکراری
برای این همه شعارهای توخالی
برای آوار خانه‌های پوشالی
برای احساس آرامش
برای خورشید پس از شبای طولانی
برای قرص‌های اعصاب و بی‌خوابی
برای مرد، میهن، آبادی
برای دختری که آرزو داشت پسر بود
برای زن، زندگی، آزادی
برای آزادی
برای آزادی
برای آزادی

در تاریخ ۱۶ سپتامبر، مهسا ژینا امینی۲۲ ساله  دو روز بعد از اینکه به خاطر معلوم بودن ذره ای از موهایش دستگیر شده بود فوت کرد. از آن موقع اعتراضات از همه جای ایران سر برآوردند. در این اعتراضات آهنگ های فارسی زیادی خوانده شده اند. بدون شک پرطرفدارترین آهنگ در این دوره آهنگ شروین حاجی پور است، که به سرعت بعد از پخش آن پربازدید شد. سلبریتی های ایرانی مثل علی کریمی، فوتبالیست پیشین بایرن مونیخ، این آهنگ را روی اکانت اینستاگرامشان قرار دادند تا اعتراض خود ضد خشونت مضاعف و حمایتشان از زنان ایرانی را  نشان دهند. شروین روز ۲۹ سپتامبر دستگیر شد و آهنگ از اکانت اینستاگرام او پاک شد، ولی از آن موقع میلیون ها بار در شبکه های اجتماعی مختلف به اشتراک گذاشته شده است. کودکان دبستانی و دانش آموزان هم برای ابراز نارضایتی شان از قوانین جمهوری اسلامی این آهنگ را می‌خوانند. این آهنگ همچنین در بحبوحه ی اعتراضات در داخل و خارج از ایران خوانده می‌شود. اعتراضات در مقیاسی گسترده رخ می‌دهند، شجاعت دختران و پسران ایرانی حماسی است و خشونتی که رژیم ایران علیه فریاد آزادی به کار می بندد بی سابقه است. ترانه ی شروین به موسیقی اعتراضات اخیر تبدیل شده است، نه تنها به خاطر قالب و محتوای آن، بلکه به خاطر نوع اجرای شروین. او تک تک کلمات و بخشهای انها را شورمندانه می‌خواند. صدای شروین به هنگام خواندن می‌لرزد انگار که گریان است. او چشم هایش را  بسته و ما فقط در پایان آهنگ، لحظه ای که او به «قرص های اعصاب و بی‌خوابی» اشاره می‌کند، آن‌ها را می‌بینیم. از این لحظه به بعد، شروین مستقیم به دوربین نگاه می‌کند. چشم‌هایش  پف کرده اند، انگار که گریه کرده باشد

آهنگ

همه ی ۳۱ عبارت ترانه با کلمه ی ٬برای٬ شروع می‌شوند. از همین رو این کلمه از ٬دلالت عقلانی٬‌ و ٬بهره مندی٬  فراتر می رود. هر خط ریشه در پیام های ایرانیان در شبکه های اجتماعی دارد. همه ی این پیام ها مجموعه ای از مشکلاتی که ایرانیان با آنها مواجه هستند را تشکیل می‌دهند،‌ و به شرایط خفقان آور بعد از ۴۳ سال حکومت اشاره می‌کنند. این مشکلات تازگی ندارند، اما شروین چنان هنرمندانه و منسجم آن‌ها را گرد آورده که موجب تاثیر احساسی مضاعفی (بر مخاطب) می‌شود. مردم در حسرت آزادی هستند و این عبارات نشان می‌دهند که چطور مردم ایران از ساده ترین حقوق انسانی خود محروم شده اند

این آهنگ چیزهایی را که در معرض خطر هستند، آنچه که مردم از آن محروم شده اند و میل آن ها برای تغییر در سیستم ایدئولوژیک دین سالار را به نمایش می‌گذارد. این آهنگ فقط راجع به  قوانین سخت گیرانه ی پوشش و جدایی سازی جنسیتی نیست، بلکه فقر و آلودگی محیط زیست، عواقب فساد گسترده و سال های ممتد مدیریت ناکارآمد را نیز شامل می‌شود. آهنگ شروین به قوانین پوششی که به خاطر آن مهسا امینی ۲۲ ساله دستگیر شد و به دستان گشت ارشاد به  قتل رسید اشاره ای نمی‌کند. او به ممنوعیت رقصیدن و بوسیدن می‌پردازد. رقص و موسیقی از ابتدای انقلاب ۵۷ مساله ساز بوده اند. جای شگفتی ندارد که دختران وقتی روسری هایشان را درآورده و آن ها را می سوزانند به رقص در می آیند. درآوردن روسری و رقصیدن هر دو مثالی برای شوق به ابراز آزادانه ی خویشتن هستند

مضمون مهم دیگر فقر است. درحالیکه ایران به عنوان کشور تولید کننده ی نفت یکی از ثروت‌مندترین کشورها در منطقه است، قسمت کمی از سود آن به مردم می رسد. واضح است که تحریم های آمریکا و کشورهای غربی بر روی ایران نقش مهمی ایفا می ‌کنند، اما جمهوری اسلامی عمدتا درآمدها را خرج هواداران خودیا اهداف ایدئولوژيک در خارج از مرزها می‌کند، به خصوص در کشورهایی مثل عراق،‌ سوریه و لبنان. هر از گاهی، ایرانیان با اخباری رو به رو می شوند درباره  این که چطور سران رده بالای حکومت میلیون ها دلار به خارج از کشور انتقال می دهند  و اجازه می‌دهند که فرزندانشان که فریاد ٬ مرگ بر آمریکا٬ سر می‌دهند زندگی های تجملاتی در غرب داشته باشند. زندگی های لوکس این فرزندان با ماشین های اسپرت گران قیمت، ویلاهای عظیم و مهمانی های مجلل در تضاد عظیمی با جمعیت فقرزده ی ایرانیانی است که با تورم های نجومی، زیرساخت های ضعیف، بیکاری و کمبودرو به افزایش آب دست و پنجه نرم می‌کنند. تضاد میان آنچه که جمهوری اسلامی انجام می‌دهد و آنچه که از مردم ایران انتظار دارد بیش از اندازه آشکار شده است. در تقابل با این پیش زمینه، میل به یک ٬زندگی معمولی٬ که در این آهنگ ابراز می‌شود دلالت های تراژیکی دارد

محیط زیست

مضمون دیگری که شروین به آن می‌پردازد محیط زیست است. زیرساخت های ایران در دهه های اخیر فرسایش داشته اند. شهرهای بزرگ‌ با آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند. در حفظ منابع آبی سوء مدیریت می‌شود که بخشی از آن  به رشد جمعیت از ۳۵ میلیون در سال ۵۷ به ۸۵ میلیون در حال حاضر (که جمهوری اسلامی آن را به شدت ترویج می‌کند) مربوط می‌شود. همه ی این ها مشکلات اساسی کشوری هستند که بیشتر متشکل از کویر و رشته کوه ها است. در آهنگ ‘برای’ اشاره به پیروز، ارجاع به انقراض گونه های جانوری است. پیروز یک بچه پلنگ است که محیط بانان وقتی مادرش کشته شد او را نجات دادند. پلنگ ایرانی (آسیایی) در آستانه ی انقراض است. پلنگ همچنین، به صورت اتفاقی، نماد تیم ملی فوتبال ایران است. این پلنگ روی پیراهن های ورزشی بازیکنان که نماد قدرت، پشتکار و سرعت آن هاست منقش شده است. ارجاع به درخت های فرسوده ی خیابان ولیعصر که بریده می‌شوند از قانون گذاری ضعیف در زمینه ی محیط زیست می‌گوید. این بخش ترانه در عین حال تصویر نوستالژیک یکی از طولانی ترین و زیباترین خیابان های تهران که از شمال شهر به جنوب شهر امتداد می‌یابد، را تداعی می‌کند. با وجود تمام این مشکلات، جمهوری اسلامی هنوز هم مردم را ترغیب می‌کند که بچه های بیشتری داشته باشند. بچه هایی که در سطل آشغال ها به دنبال غذا می‌گردند تصویری مکرر در شهرهای ایران است 

بزرگ‌ترین آرزو

آنچه که این شعر با قدرت به تصویر می‌کشد آرزوی یک زندگی است که برای عده ی زیادی از مردم، به عنوان مثال در غرب، امری مسلم و عادی است. این ها خواسته های زیاده خواهانه ای نیستند، اما در عین حال بزرگ ترین آرزوها هستند. جمهوری اسلامی پایبند به این اصل است که این دنیای مادی گذراست، و در نتیجه، یک مسلمان باید روی دنیای ابدی در باغ های بهشتی تمرکز کند. اما مردم ایران مایل هستند که در حال حاضر، روی زمین زندگی کنند. بعضی از مردم می‌گویند که قوانین حکومت تئوکراتیک چنان با قدرت مردم را به سمت بهشت پیش میراند که آن ها از سمت دیگر به قعر جهنم سقوط می‌کنند. برای این دلایل و بسیاری دیگر، مردم ایران اکنون در خیابان ها اعتراض می‌کنند

مترجم: زهرا جمالی

For the original English blog click here.

© Asghar Seyed-Gohrab and the Beyond Sharia ERC Project, 2022. Any unlicensed use of this blog without written permission from the author and the Beyond Sharia ERC Project is prohibited. Any use of this blog should give full credit to Asghar Seyed-Gohrab and the Beyond Sharia ERC Project.